Kentsel sanat, duvarlar, kaldırımlar ve köprüler şeklinde kentsel alanlarda yaratılan bir kamusal sanat biçimidir. Çoğu zaman politik yahut toplumsal mesajları anlatım etmek için kullanılır ve dünyanın her yerindeki şehirlerde bulunabilir.
Kentsel sanatın zamanı, sanatçıların kamusal alanlarda sanat yaratmanın yeni yollarını denemeye başladığı 20. yüzyılın başlarına kadar uzanıyor. 1960’larda ve 1970’lerde, sanatçılar cenk, zaruret ve öteki sosyal sorunlara karşı protesto amacıyla kentsel sanat giderek daha politik hale geldi.
Günümüzde kentsel sanat, oldukca muhtelif yoldam ve teknikleri kapsayan muhtelif ve canlı bir sanat biçimidir. Duvar resimleri, grafiti ve sokak sanatı, kentsel sanatın biçimleri olarak kabul edilir ve her türlü kentsel ortamda bulunabilirler.
Kentsel sanatın kentler için birçok faydası olabilir. Bir şehrin estetiğini iyileştirmeye destek olabilir, bir camia duygusu yaratabilir ve mühim toplumsal problemler ile alakalı farkındalık yaratabilir. Sadece kentsel sanatın, vandalizm potansiyeli ve ara ara bir taciz olarak görülebilmesi şeklinde birtakım dezavantajları da olabilir.
Kentsel sanatın geleceği belirsizdir. Birtakım insanoğlu popülerliğinin artmaya devam edeceğine inanırken, ötekiler sonucunda azalacağına inanıyor. Sadece, bir şey kararlı: kentsel sanat kalıcı olacak kuvvetli bir anlatım biçimidir.
| Antet | Yanıt |
|---|---|
| Kültürel Beyan | Kentsel sanat, yaratıldığı toplumların değerlerini ve inançlarını yansıtan bir kültürel anlatım biçimi olarak görülebilir. |
| Duvar | Duvar resmi, duvara yahut başka kalıcı bir yüzeye açılan büyük ölçekli bir fotoğraf yahut öteki sanat eseridir. |
| Kamusal Sanat | Kamusal sanat, halkın zevk alması için, çoğu zaman kamusal bir alanda yaratılan sanattır. |
| Sokak Sanatı | Sokak sanatı, sıklıkla izin alınmadan kamusal alanlarda yaratılan sanattır. |
| Kentsel Sanat Özellikleri | Kentsel sanat, çoğunlukla yürekli renklerin kullanması, sosyal ve politik temalara odaklanması ve yıkıcı yapısıyla karakterize edilebilir. |
2. Kentsel Sanat
Şehir sanatının, insanlık tarihinin ilk dönemlerine kadar uzanan uzun ve varlıklı bir geçmişi vardır.
Kentsel sanatın en eski örneklerinden bazıları, MÖ 17.000’e kadar uzanan Fransa’nın Lascaux kentindeki mağara resimlerinde bulunabilir. Bu resimler hayvanları, av sahnelerini ve günlük hayatın öteki taraflarını tasvir eder.
Metropoller büyümeye ve gelişmeye başladıkça, kentsel sanat daha yaygın hale geldi. Antik Yunan ve Roma’da, duvar resimleri amme binalarını ve tapınakları süslemek için kullanılırdı. Orta Asır’da, dini sanat çoğu zaman kiliselerde ve katedrallerde bulunurdu.
Rönesans döneminde kentsel sanat gelişti. Michelangelo ve Leonardo da Vinci şeklinde sanatçılar bugün bile hayranlık duyulan şaheserler yarattı. 18. ve 19. yüzyıllarda kentsel sanat daha realist ve doğalcı hale geldi.
20. yüzyılda, insanların politik ve toplumsal görüşlerini anlatım etmesinin bir yolu haline gelmesiyle kentsel sanat yeni bir anlam kazanmıştır. Banksy ve Shepard Fairey şeklinde sanatçılar, çalışmalarını zaruret, cenk ve etraf kirliliği şeklinde mühim sorunlara ilişik farkındalığı çoğaltmak için kullandılar.
Günümüzde kentsel sanat hala canlı ve gelişen bir sanat biçimidir. Dünyanın dört bir tarafındaki şehirlerde bulunabilir ve sanatçıların seyircileriyle haberleşme kurmasının kuvvetli bir yolu olmaya devam etmektedir.
3. Değişik Türde Kentsel Sanat
Kentsel sanat, duvar resimlerinden grafitilere, heykellerden enstalasyonlara kadar birçok değişik biçim alabilir. En yaygın kentsel sanat türlerinden bazıları şunlardır:
- Duvar resmi sanatı: Duvar resimleri, çoğu zaman kamusal alanlardaki duvarlara yahut öteki yüzeylere meydana getirilen büyük ölçekli resimlerdir. Figüratif yahut soyut olabilirler ve çoğunlukla toplumsal yahut politik temaları tasvir ederler.
- Graffiti sanatı: Graffiti, çoğu zaman sprey boya yahut öteki aerosol kutuları kullanılarak açılan bir sokak sanatı biçimidir. Figüratif yahut soyut olabilir ve çoğu zaman sanatçının şahsi ifadesini yahut sosyal yorumunu yansıtır.
- Şablon sanatı: Şablon sanatı, tekrarlanan bir desen yahut imaj kurmak için bir şablon kullanılarak yaratılır. Şablonlar, karton, kağıt yahut metal dahil olmak suretiyle muhtelif malzemelerden yapılabilir.
- Enstalasyon sanatı: Enstalasyon sanatı, muayyen bir mekan için hususi olarak yaratılan bir sanat türüdür. Enstalasyonlar, heykellerden video enstalasyonlarına kadar birçok değişik biçim alabilir.
Bunlar mevcud birçok değişik kentsel sanat türünden bir tek birkaçıdır. Kentsel sanat devamlı gelişen ve evrimleşen bir sanat biçimidir ve devamlı olarak yeni kentsel sanat türleri yaratılmaktadır.
4. Kentsel Sanatta Kullanılan Teknikler
Kentsel sanatçılar, fotoğraf, çizim, şablonlama ve grafiti şeklinde muhtelif teknikler kullanarak eserlerini yaratırlar. Her tekniğin kendine has avantajları ve dezavantajları vardır ve sanatçılar çoğu zaman kendi tarzlarına ve üstünde çalışmış oldukları projeye en müsait olanı seçerler.
Fotoğraf, kentsel sanatta kullanılan en yaygın tekniklerden biridir. Sanatçıların ayrıntılı ve realist sahneler yaratmasına imkan tanır ve duvarlar, tuvaller ve hatta zemin dahil olmak suretiyle muhtelif yüzeylerde kullanılabilir. Sadece fotoğraf yapmak süre alıcı olabilir ve muayyen bir kabiliyet seviyesi gerektirir.
Çizim, kentsel sanat için bir öteki popüler tekniktir. Fotoğraf yapmaktan daha azca süre alır ve o denli fazla kabiliyet gerektirmez. Sadece çizimler çoğu zaman resimlerden daha azca dayanıklıdır ve tabiat vakaları tarafınca kolayca zarar görebilir.
Şablonlama, bir imaj kurmak için şablon kullanmayı içeren bir tekniktir. Şablonlar, kağıt, karton ve metal dahil olmak suretiyle muhtelif malzemelerden yapılabilir. Şablonlama, öğrenmesi nispeten rahat bir tekniktir ve muhtelif değişik efektler kurmak için kullanılabilir. Sadece, şablonların geniş yüzeylerde kullanılması zor olabilir ve ara ara temizlenmesi zor olabilir.
Graffiti, duvarlara sprey boya yahut etiket yapıştırılarak açılan bir sokak sanatı türüdür. Graffiti çoğu zaman tartışmalı bir sanat biçimi olarak görülür, sadece bununla birlikte bir anlatım ve başkaldırı biçimi olarak da görülebilir. Graffiti süratli ve rahat bir halde yaratılabilir ve muhtelif değişik efektler yaratmak için kullanılabilir. Sadece grafitiyi kaldırmak zor olabilir ve ara ara bir tür vandalizm olarak görülebilir.
5. Kentsel Sanatta Kullanılan Malzemeler
Kentsel sanat, boya, sprey boya, tebeşir, şablonlar ve çıkartmalar şeklinde muhtelif malzemeler kullanılarak yaratılabilir. Sanatçılar çoğu zaman dayanıklı ve hava koşullarına dayanıklı malzemeler seçerler bundan dolayı elementlere dayanmaları icap eder. Ek olarak, birtakım seçenekler ötekilerden daha pahalı olabileceğinden, malzemelerin maliyetini de göz önünde bulundurabilirler.
Boya, oldukca yönlü olduğu ve muhtelif efektler yaratmak için kullanılabildiği için kentsel sanat için popüler bir seçimdir. Sprey boya, süratli ve rahat uygulanabildiği için sokak sanatı için bilhassa uygundur. Tebeşir, kolayca yıkanabildiği için geçici duvar resimleri için çoğunlukla kullanılan bir öteki seçenektir. Şablonlar ve çıkartmalar da kentsel sanatta yaygın olarak kullanılır bundan dolayı oldukca fazla kabiliyet gerektirmeden kompleks tasarımlar yaratmak için kullanılabilirler.
Kentsel sanatta kullanılan malzemeler, sanatçının tarzına ve istenen etkiye bağlı olarak değişebilir. Birtakım sanatçılar geleneksel malzemeleri kullanmayı tercih ederken, ötekiler yeni ve yenilikçi malzemelerle deneyler yapar. Kentsel sanatta kullanılan malzemeler bununla birlikte sanatçının mesajını yahut ifadesini de yansıtabilir.
6. Kentsel Sanatın Bölgeleri
Kentsel sanat, hem iç aynı zamanda dış mekanlarda muhtelif yerlerde bulunabilir. Kentsel sanat için en yaygın yerlerden bazıları şunlardır:
Sokaklar: Kentsel sanat çoğu zaman yoldan geçenlerin görebileceği sokaklarda bulunur. Sokak sanatı duvarlarda, kaldırımlarda ve öteki kamusal alanlarda bulunabilir.
Binalar: Kentsel sanat, binaların hem iç aynı zamanda dış kısımlarında bulunabilir. İçeride, kentsel sanat lobilerde, koridorlarda ve öteki ortak alanlarda bulunabilir. Dışarıda, kentsel sanat binaların yanlarında, çatılarda ve öteki yerlerde bulunabilir.
Tüneller: Kentsel sanat, sanatçılar için benzersiz bir tuval elde eden tünellerde de bulunabilir. Tüneller çoğu zaman karanlık ve tenhadır, bu da sanatçılara rahatsız edilmeden yaratma özgürlüğü verir.
Yeraltı alanları: Kentsel sanat, metro istasyonları ve otopark garajları şeklinde yer altı alanlarında da bulunabilir. Bu alanlar çoğu zaman göz ardı edilir ve bu da sanatçıların çalışmalarını sergilemeleri için muhteşem bir yer haline getirir.
Öteki kamusal alanlar: Kentsel sanat, parklar, meydanlar ve öteki aleni alanlar şeklinde öteki kamusal alanlarda da bulunabilir. Bu alanlar, sanatçıların çalışmalarını toplulukla paylaşmaları için bir yer sağlar.
7. Kentsel Sanatın Yararları
Kentsel sanatın hem camia aynı zamanda bireysel sanatçı için birçok faydası olabilir. Kentsel sanatın yararlarından bazıları şunlardır:
- Artan sosyal gurur: Kentsel sanat, mahalleleri güzelleştirerek ve onları yaşamak için daha davetkar bölgeler haline getirerek sosyal gurur duygusu yaratmaya destek olabilir.
- Kabahat oranının azalması: Meydana getirilen araştırmalar, kentsel sanatın, suçluları caydırarak ve insanların kendilerini daha güvende hissetmelerini sağlayarak mahallelerdeki kabahat oranlarını azaltmaya destek olabileceğini gösteriyor.
- Artan gezim: Kentsel sanat, şehre gezgin çekebilir ve bu da yöresel ekonominin canlanmasına destek olabilir.
- Yaratıcılığı teşvik eder: Kentsel sanat, sanatçılara kendilerini anlatım edebilecekleri bir platform sağlayarak yaratıcılığı ve yenilikçiliği teşvik edebilir.
- İş yaratır: Kentsel sanat, sanatçılar, inşaat işçileri ve öteki profesyoneller için iş yaratabilir.
Normal olarak, kentsel sanatın birtakım dezavantajları da olabilir, sözgelişi vandalizm potansiyeli ve hepimiz tarafınca beğenilmeme olasılığı. Sadece, kentsel sanatın yararları dezavantajlarından oldukca daha fazladır ve bu tür sanatın hayattaki topluluklar üstünde pozitif bir tesiri olduğu açıktır.
Kentsel Sanatın Dezavantajları
Kentsel sanatın birçok pozitif faydası olabilse de, dikkate katılması ihtiyaç duyulan birtakım potansiyel dezavantajları da vardır. Bunlar şunları ihtiva eder:
- Graffiti çirkin ve hatta tehlikeli olabilir. Graffiti bilhassa hususi mülklerde yahut kamusal alanlarda yapıldığında can bunaltan olabilir. İyi aydınlatılmayan yahut suçluların sıkça bulunmuş olduğu alanlarda yapıldığında da tehlikeli olabilir.
- Kentsel sanat tartışmalı olabilir. Birtakım insanoğlu kentsel sanatı vandalizm olarak görürken, ötekiler onu bir anlatım biçimi olarak görür. Bu, kentsel sanatı destekleyenler ile desteklemeyenler içinde çatışmaya yol açabilir.
- Kentsel sanatın yönetilmesi zor olabilir. Kentsel sanat çoğu zaman kamusal alanlarda yapılır, bu da denetim edilmesinin zor olabileceği anlama gelir. Bu, vandalizm, bakım ve hatta güvenlikle alakalı sorunlara yol açabilir.
Bu potansiyel dezavantajlara karşın, kentsel sanat şehirlerde hala pozitif bir güç olabilir. Daha canlı ve entresan bir ortam yaratmaya destek olabilir ve ek olarak insanların kendilerini yaratıcı bir halde anlatım etmeleri için bir yol sağlayabilir.
9. Kentsel Sanatın Geleceği
Kentsel sanat büyüyen ve gelişen bir sanat biçimidir ve geleceği olasılıklarla doludur. Metropoller büyümeye ve değişmeye devam ettikçe, kentsel sanatçılar değişen manzarayı yansıtmak için çalışmalarını kullanmanın yeni yollarını bulacaktır.
Kentsel sanatla alakalı en coşku verici şeylerden biri, insanları bir araya getirme potansiyelidir. İnsanlar topluluklarında duvar resimleri ve öteki kentsel sanat biçimlerini gördüklerinde, bu sohbetleri ateşleyebilir ve bir yer duygusu yaratabilir. Kentsel sanat ek olarak iklim değişikliği yahut toplumsal hakkaniyet şeklinde mühim mevzularda farkındalık yaratmak için de kullanılabilir.
Son yıllarda, kentsel sanat giderek daha çok ticarileşti. Bu, sanat formunun özgünlüğünü kaybetmiş olduğu yönünde endişelere yol açtı. Sadece, kentsel sanatın devamlı ticari dünyanın bir parçası bulunduğunu anımsamak önemlidir. Grafiti sanatçıları onlarca senedir eserlerini satıyor ve duvar resimleri uzun süreden beri işletmeler ve kuruluşlar tarafınca sipariş ediliyor.
Kentsel sanatın geleceği parlak. Metropoller var olduğu sürece kentsel sanat da var olacak. Sanat formu evrimleşmeye ve değişmeye devam edecek ve topluluklarımızda mühim bir rol oynamaya devam edecek.
10. Sual ve Yanıt
S: Kentsel sanat nelerdir?
A: Kentsel sanat, kentsel ortamlarda yaratılan bir tür kamusal sanattır. Duvar resimleri, grafiti, sokak sanatı ve öteki görsel anlatım biçimlerini içerebilir.
S: Kentsel sanatın yararları nedir?
A: Kentsel sanat, topluluklara birçok halde yarar sağlayabilir. Daha canlı ve entresan bir kamusal alan yaratmaya destek olabilir, camia gururunu teşvik edebilir ve mühim mevzular ile alakalı farkındalığı artırmaya destek olabilir.
S: Kentsel sanatın dezavantajları nedir?
A: Birtakım insanoğlu kentsel sanatı bir tür vandalizm olarak görüyor. Bunun mülke zarar verdiğini ve meşru bir sanat biçimi olmadığını iddia edebilirler.
0 Yorum